Kooiladders keuren en normering volgens NEN-EN-ISO 14122-4

Een recente klantvraag (zie afbeelding) laat duidelijk zien waar het misgaat: een verouderde stalen kooiladder met ronde sporten zonder antislip werd goedgekeurd volgens NEN 2484. Dat roept terechte vragen op. Want welke norm is nu eigenlijk geldig, en hoe beoordeel je vaste toegangsladders correct?

In dit artikel lees je alles over:

• Wanneer moet je een kooiladder keuren?
  Waarom keuring noodzakelijk is en waar de misverstanden beginnen.
• Welke norm geldt voor kooiladders en gevelladders?
  Heldere uitleg waarom NEN 2484 niet gebruikt mag worden en alleen NEN-EN-ISO 14122-4 geldig is.
• Waar let je op bij het keuren van een kooiladder?
  De belangrijkste technische en omgevingscriteria.
• Veelvoorkomende gebreken bij oude stalen kooiladders
  De vijf gebreken die we in de praktijk het meest aantreffen.
• Is een kooiladder keuren verplicht?
  Wat de Arbowet zegt over verantwoordelijkheden van werkgevers en pandeigenaren.

Wanneer moet je een kooiladder keuren?

Veel organisaties vragen zich af of en wanneer een kooiladder gekeurd moet worden. De vraag die we ontvingen over een stalen kooiladder met ronde sporten zonder antislip laat zien dat er in de praktijk veel verkeerd gaat. Een dergelijke ladder werd goedgekeurd op basis van NEN 2484, terwijl die norm niet meer gebruikt mag worden én bovendien helemaal niet van toepassing is op vaste ladders.

Omdat er in Nederland nog veel oudere kooiladders aanwezig zijn, besteden wij graag extra aandacht aan de juiste toepassing van NEN-EN-ISO 14122-4, de enige norm die geldt voor permanente toegangsmiddelen.

Welke norm geldt voor kooiladders en gevelladders?

Kooiladders worden veel gebruikt als toegangsmiddel tot installaties, daken en machines, zoals luchtzuiveringsinstallaties, aircosystemen of technische units. Voor deze vaste toegangsmiddelen geldt uitsluitend de norm NEN-EN-ISO 14122-4 ‘Veiligheid van machines, vaste toegangsmiddelen tot machines en industriële installaties’.

Onder deze norm vallen:

• vaste verticale toegangsladders (kooiladders en gevelladders),
• vaste trappen,
• passagebordessen,
• werkbordessen,
• leuningen.

Daarnaast richt de norm zich niet alleen op de ladder zelf, maar ook op de volledige omgeving waarin deze is geplaatst. Denk bijvoorbeeld aan:

• veiligheid van de vertrekplaats,
• vrije ruimte rondom de ladder,
• aankomstplaats,
• veilige doorgang naar de installatie.

Correct gebruik van normen, waarom NEN 2484 niet gebruikt mag worden

De norm NEN 2484 is in Nederland niet geautoriseerd en mag daarom niet meer worden toegepast. Bovendien was deze norm uitsluitend bedoeld voor draagbaar klimmaterieel, zoals losse ladders en trappen.

Dat maakt het gebruik van NEN 2484 voor kooiladders dubbel fout:

• de norm is niet meer geldig in Nederland,
• én de norm was nooit bedoeld voor vaste of permanente ladders.

Voor kooiladders, gevelladders en alle permanente toegangssystemen geldt uitsluitend de norm NEN-EN-ISO 14122-4.

Waar let je op bij het keuren van een kooiladder?

Het keuren van kooiladders vraagt om specifieke vakkennis. Een keurmeester beoordeelt niet alleen de ladder zelf, maar ook de veiligheid in de directe omgeving van de ladder.

Belangrijke aandachtspunten zijn onder andere:

• Is de vertrekplaats veilig, vooral als deze zich niet op maaiveldniveau bevindt?
• Is er voldoende vrije voetruimte aanwezig?
• Voldoet de kooiconstructie aan de eisen uit NEN-EN-ISO 14122-4?
• Is de aankomstplaats veilig, overzichtelijk en bereikbaar?
• Is er een verplichte uitstaptrede aanwezig?
• Is de ladder voorzien van een zelfsluitend poortje?
• Zijn de sporten recht en vlak, en voorzien van minimaal 2 cm antislip?

Dit is slechts een selectie van de totale checklist. In totaal worden bij een kooiladderkeuring ongeveer dertig punten gecontroleerd. In Nederland hangen nog veel oude stalen en aluminium kooiladders die op meerdere punten niet meer voldoen aan de actuele norm.

5 Veelvoorkomende gebreken bij oude stalen kooiladders

De vijf gebreken die we het vaakst aantreffen:

1. Ronde sporten zonder antislip
2. Onjuiste kooiconstructie met te grote openingen
3. Ontbrekende verplichte uitstaptrede
4. Geen zelfsluitend poortje
5. Geen aansluitend uitloophekwerk richting de veilige zone op het dak

Is een kooiladder keuren verplicht?

Ja, een kooiladder keuren is verplicht.

De Arbowet verplicht werkgevers om aantoonbaar veilig en goedgekeurd materiaal beschikbaar te stellen. Dit geldt zowel voor eigen personeel als voor derden die werkzaamheden uitvoeren in opdracht van de pandeigenaar of beheerder.

Wanneer een pandeigenaar extern personeel inschakelt voor werkzaamheden op het dak, is de werkgever verantwoordelijk voor zijn eigen mensen, maar heeft hij geen invloed op de staat van jouw dakveiligheid. De verantwoordelijkheid voor veilige daktoetreding en veilige omstandigheden ligt in dat geval volledig bij de opdrachtgever, dus de eigenaar van het pand.

Ontbreekt veilige daktoegang of is de dakveiligheid onder de maat, dan kan dat betekenen dat werkzaamheden niet doorgaan. In het slechtste geval kan de pandeigenaar na een incident aansprakelijk worden gesteld.